[Tra cứu thành ngữ] Mưu Sự Tại Nhân

1.Mưu sự tại nhân thành sự tại thiên là gì ?

- Chúng ta thường nghe câu “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” hay ‘mưu sự tại nhân thành sự tại thiên’ trong cuộc sống thường nhật hàng ngày , bất kể việc gì cũng đều do thiên ý, một sự việc thành công cũng không phải là do co người đã bỏ ra bao nhiêu cố gắng. Con người có trăm ngàn tính toán khác nhau, trời cao chỉ có một phép toán, nhưng phép toán này sẽ quyết định kết quả cuối cùng. “Cố tình trồng hoa hoa chẳng nở, vô tâm trồng liễu liễu lại xanh”, dù cho con người có mưu tính như thế nào đi chăng nữa thì kết quả cũng là do ông trời sắp đặt.

- Bởi vậy có thể thấy được, một người vì mục tiêu của mình mà cố gắng thì cũng chỉ đạt tới trình độ có hạn mà thôi, mà cái ‘thiên’ trong thiên thời, địa lợi, nhân hòa mới là yếu tố gây ảnh hưởng lớn đến con người, đó mới là điểm mấu chốt để quyết định một việc thành hay bại.

- Mọi người trong cuộc sống chắc cũng thường xuyên thấu hiểu cảnh này, việc muốn làm thì không được làm, việc không muốn làm thì làm mãi không hết, cho nên con người khi còn sống không thể nào mà hài lòng hết được, đều là ở vào thế bị động, đều ở dưới sự tác động của thiên ý.

- Con người là một bộ phận trong thiên nhiên rộng lớn, vậy tất nhiên phải tuân theo quy luật tự nhiên. Vì để thu được càng nhiều của cải vật chất hơn nữa mà phá hủy hoàn cảnh tự nhiên, như thế là đang làm việc nghịch với ý trời, kết quả chắc chắn là hạnh phúc sẽ ngày càng rời xa.

- Nhưng vì con người thường có quá nhiều dục vọng, nên đã đánh mất đi phương hướng của bản thân mình. Cưỡng cầu mà không đúng, tất nhiên sẽ gặp phải ngăn trở và thất bại. Lịch sử phát triển của nhân loại là do Thần an bài, trong cuộc sống bất luận là việc gì cũng đều có thiên ý tồn tại.Biết thiên mệnh, thuận theo ý trời, thích ứng trong mọi hoàn cảnh, không mong cầu những thứ không thuộc về mình, mọi sự cứ thuận theo tự nhiên, tâm thường biết ơn, như vậy nhất định sẽ thong dong tự được, cả đời ung dung tự tại.

- Trên phương diện cá nhân, không ai nói việc bạn lên kế hoạch cho đời mình là một việc không cần thiết, nhưng giữa kế hoạch mang tính xây dựng và mang lại lợi ích cho cộng đồng và những mưu mô mà người ngày nay gọi là “ủ mưu” lại là một chuyện rất khác. Một âm mưu thì không bao giờ xét đến người khác, nó chỉ và luôn thấy người khác là những rào cản, những thứ vướng víu, và thậm chí là những dụng cụ. Và chúng ta thấy, một khi ai đó không còn giá trị cho mưu đồ của bản thân nữa, thì người ta sẵn sàng loại trừ nó, dù đó là một thai nhi chưa kịp chào đời, là đứa con đứt ruột họ sinh ra, là những bé thơ hay những cụ già. Từ đây chúng ta hiểu, một kế hoạch tốt là một chương trình bao gồm cả người khác và đặt người khác làm trọng tâm cho sự phát triển, còn một âm mưu thì loại trừ và đặt người khác làm dụng cụ sử dụng, và những âm mưu này chắc chắn sẽ bị “phá tan” không phải bởi con người mà bởi chính Thiên Chúa.

2. Mưu sự tại nhân thành sự tại thiên trong tiếng trung là gì ?

Mưu sự tại nhân thành sự tại thiên
谋事在人成事在天 / móu shì zài rén chéng shì zài tiān/

谋 móu: mưu kế, mưu trí
事 shì : sự việc, công việc
在 zài : ở ,tại, do
人 rén : con người
天 tiān : trời, ông trời

- Câu nói này ở đây được hiểu là tính toán hay lập kế hoạch cho bất kì công việc nào đó thì là do chính bản thân con người, nhưng làm như thế nào để cho kế hoạch , công việc đó thành công tốt đẹp lại là chuyện của Thượng Đế sắp đặt ra sao . Sự thành bại trong cuộc sống đều đã được định đoạt trước đó, không ai thay đổi được .Sở dĩ không phải tự nhiên mà câu nói này trở nên nổi tiếng và được nhiều người áp dụng vìý nghĩ của nó rất đúng trong cuộc sống đời thực , vì cho dù con người có thông minh tài trí đến mấy , hay như các vị tiền nhân tài giỏi mưa trí như Gia Cát Lượng trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, thì vẫn “ngửa mặt lên trời than rằng: ‘Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên. Bất khả cường dã!’. Dịch là :Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên, không thể cưỡng lại được”.

3. Ý nghĩa của “mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”

Trong cuộc sống . rất nhiều người coi : "Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên" - Gia Cát Lượng (Khổng Minh) là nguyên tắc trong cuộc sống , là kim chỉ nam cho mọi kế hoặc và hành động của họ .

Ý nghĩa :
Mưu: Tính toán sắp đặt, kế hoạch, mưu kế.
Sự: việc.
Tại: ở.
Nhân: người.
Thiên: Trời.
Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên là mưu tính sắp đặt công việc là ở nơi người, thành công hay không là ở nơi Trời.

Gia Cát Lượng đời Tam Quốc viết:
Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên.
Nhân nguyện như thử như thử ....
Thiên lý vị nhiên vị nhiên ....
Nghĩa là:
Mưu việc ở người, nên việc ở Trời.
Ý người như thế như thế ....
Lẽ Trời chưa vậy chưa vậy ....

Trong trận hỏa chiến ở hang Thượng Phương của Gia Cát Lượng với Tư Mã Ý. Vị quân sư tài ba Khổng Minh đã bày mưu tính kế để đưa cha con Tư Mã Ý vào thế trận hỏa thiêu bày sẵn. Cứ ngỡ Tư Mã Ý sẽ bị chết cháy ở Thượng Phương Cốc, nhà Ngụy đại nạn tới nơi! Lại tưởng giấc mộng phục hưng triều hán bao năm le lói thì nay chói sáng rực rỡ, đại mộng sắp thành! Thì ơi hỡi gió bỗng nổi lên, trời đổ mưa rào. Bao nhiêu lửa đều bị dập tắt hết, cha con Tư Mã mừng như tổ phụ quật mồ sống dậy vội vàng tháo chạy, đầu không dám ngoái lại nhìn. Khổng Minh đứng trên cao nhìn tàn cuộc mà mắt rơm rớm lệ, đành ngước mặt lên trời thống khổ: "Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên".